"盖周之时有三朝" 全诗拼音读音对照参考
qīn zhèng piān
亲政篇
yì zhī tài:" shàng xià jiāo ér qí zhì tóng.
《易》之《泰》：“上下交而其志同。
" qí fǒu yuē:" shàng xià bù jiāo ér tiān xià wú bāng.
”其《否》曰：“上下不交而天下无邦。
" gài shang zhī qíng dá yú xià, xià zhī qíng dá yú shàng, shàng xià yī tǐ, suǒ yǐ wéi" tài".
”盖上之情达于下，下之情达于上，上下一体，所以为“泰”。
xià zhī qíng yōng è ér bù dé shàng wén, shàng xià jiàn gé, suī yǒu guó ér wú guó yǐ, suǒ yǐ wéi" fǒu" yě.
下之情壅阏而不得上闻，上下间隔，虽有国而无国矣，所以为“否”也。
jiāo zé tài, bù jiāo zé fǒu, zì gǔ jiē rán, ér bù jiāo zhī bì, wèi yǒu rú jìn shì zhī shèn zhě.
交则泰，不交则否，自古皆然，而不交之弊，未有如近世之甚者。
jūn chén xiāng jiàn, zhǐ yú shì cháo shù kè shàng xià zhī jiān, zhāng zòu pī dá xiāng guān jiē, xíng míng fǎ dù xiāng wéi chí ér yǐ.
君臣相见，止于视朝数刻；上下之间，章奏批答相关接，刑名法度相维持而已。
fēi dú yán xí gù shì, yì qí dì shì shǐ rán.
非独沿袭故事，亦其地势使然。
hé yě? guó jiā cháng cháo yú fèng tiān mén, wèi cháng yī rì fèi, kě wèi qín yǐ.
何也？国家常朝于奉天门，未尝一日废，可谓勤矣。
rán táng bì xuán jué, wēi yí hè yì, yù shǐ jiū yí, hóng lú jǔ bù rú fǎ, tōng zhèng sī yǐn zòu, shàng tè shì zhī, xiè ēn jiàn cí, tuān tuān ér tuì, shàng hé cháng zhì yī shì, xià hé cháng jìn yī yán zāi? cǐ wú tā, dì shì xuán jué, suǒ wèi táng shàng yuǎn yú wàn lǐ, suī yù yán wú yóu yán yě.
然堂陛悬绝，威仪赫奕，御史纠仪，鸿胪举不如法，通政司引奏，上特视之，谢恩见辞，湍湍而退，上何尝治一事，下何尝进一言哉？此无他，地势悬绝，所谓堂上远于万里，虽欲言无由言也。
yú yǐ wéi yù shàng xià zhī jiāo, mò ruò fù gǔ nèi cháo zhī fǎ.
愚以为欲上下之交，莫若复古内朝之法。
gài zhōu zhī shí yǒu sān cháo: kù mén zhī wài wèi zhèng cháo, xún móu dà chén zài yān lù mén zhī wài wèi zhì cháo, rì shì cháo zài yān lù mén zhī nèi wèi nèi cháo, yì yuē yàn cháo.
盖周之时有三朝：库门之外为正朝，询谋大臣在焉；路门之外为治朝，日视朝在焉；路门之内为内朝，亦曰燕朝。
yù zǎo yún:" jūn rì chū ér shì cháo, tuì shì lù qǐn tīng zhèng.
《玉藻》云：“君日出而视朝，退视路寝听政。
" gài shì cháo ér jiàn qún chén, suǒ yǐ zhèng shàng xià zhī fēn tīng zhèng ér shì lù qǐn, suǒ yǐ tōng yuǎn jìn zhī qíng.
” 盖视朝而见群臣，所以正上下之分；听政而视路寝，所以通远近之情。
hàn zhì: dà sī mǎ zuǒ yòu qián hòu jiāng jūn shì zhōng sàn qí zhū lì wèi zhōng cháo, chéng xiàng yǐ xià zhì liù bǎi shí wèi wài cháo.
汉制：大司马、左右前后将军、侍中、散骑诸吏为中朝，丞相以下至六百石为外朝。
táng huáng chéng zhī běi nán sān mén yuē chéng tiān, yuán zhèng dōng zhì shòu wàn guó zhī cháo gòng, zé yù yān, gài gǔ zhī wài cháo yě.
唐皇城之北南三门曰承天，元正、冬至受万国之朝贡，则御焉，盖古之外朝也。
qí běi yuē tài jí mén, qí xī yuē tài jí diàn, shuò wàng zé zuò ér shì cháo, gài gǔ zhī zhèng cháo yě.
其北曰太极门，其西曰太极殿，朔、望则坐而视朝，盖古之正朝也。
yòu běi yuē liǎng yí diàn, cháng rì tīng cháo ér shì shì, gài gǔ zhī nèi cháo yě.
又北曰两仪殿，常日听朝而视事，盖古之内朝也。
sòng shí cháng cháo zé wén dé diàn, wǔ rì yì qǐ jū zé chuí gǒng diàn, zhēng dàn dōng zhì shèng jié chēng hè zé dà qìng diàn, cì yàn zé zǐ chén diàn huò jí yīng diàn, shì jìn shì zé chóng zhèng diàn.
宋时常朝则文德殿，五日一起居则垂拱殿，正旦、冬至、圣节称贺则大庆殿，赐宴则紫宸殿或集英殿，试进士则崇政殿。
shì cóng yǐ xià, wǔ rì yī yuán shàng diàn, wèi zhī lún duì, zé bì rù chén shí zhèng lì hài.
侍从以下，五日一员上殿，谓之轮对，则必入陈时政利害。
nèi diàn yǐn jiàn, yì huò cì zuò, huò miǎn chuān xuē, gài yì yǒu sān cháo zhī yí yì yān.
内殿引见，亦或赐坐，或免穿靴，盖亦有三朝之遗意焉。
gài tiān yǒu sān yuán, tiān zǐ xiàng zhī.
盖天有三垣，天子象之。
zhèng cháo, xiàng tài jí yě wài cháo, xiàng tiān shì yě nèi cháo, xiàng zǐ wēi yě.
正朝，象太极也；外朝，象天市也；内朝，象紫微也。
zì gǔ rán yǐ.
自古然矣。
guó cháo shèng jié dōng zhì zhēng dàn dà cháo zé huì fèng tiān diàn, jí gǔ zhī zhèng cháo yě.
国朝圣节、冬至、正旦大朝则会奉天殿，即古之正朝也。
cháng rì zé fèng tiān mén, jí gǔ zhī wài cháo yě.
常日则奉天门，即古之外朝也。
ér nèi cháo dú quē.
而内朝独缺。
rán fēi quē yě, huá gài jǐn shēn wǔ yīng děng diàn, qǐ fēi nèi cháo zhī yí zhì hū? hóng wǔ zhōng rú sòng lián liú jī, yǒng lè yǐ lái rú yáng shì qí yáng róng děng, rì shì zuǒ yòu, dà chén jiǎn yì xià yuán jí děng, cháng zòu duì biàn diàn.
然非缺也，华盖、谨身、武英等殿，岂非内朝之遗制乎？洪武中如宋濂、刘基，永乐以来如杨士奇、杨荣等，日侍左右，大臣蹇义、夏元吉等，常奏对便殿。
yú sī shí yě, qǐ yǒu yōng gé zhī huàn zāi? jīn nèi cháo wèi fù, lín yù cháng cháo zhī hòu, rén chén wú fù jìn jiàn, sān diàn gāo bì, xiān huò kuī yān.
于斯时也，岂有壅隔之患哉？今内朝未复，临御常朝之后，人臣无复进见，三殿高閟，鲜或窥焉。
gù shàng xià zhī qíng, yōng ér bù tōng tiān xià zhī bì, yóu shì ér jī.
故上下之情，壅而不通；天下之弊，由是而积。
xiào zōng wǎn nián, shēn gǎn yǒu kǎi yú sī, lǚ zhào dà chén yú biàn diàn, jiǎng lùn tiān xià shì.
孝宗晚年，深感有慨于斯，屡召大臣于便殿，讲论天下事。
fāng jiāng yǒu wéi, ér mín zhī wú lù, bù jí dǔ zhì zhì zhī měi, tiān xià zhì jīn yǐ wéi hèn yǐ.
方将有为，而民之无禄，不及睹至治之美，天下至今以为恨矣。
wéi bì xià yuǎn fǎ shèng zǔ, jìn fǎ xiào zōng, jǐn chǎn jìn shì yōng gé zhī bì.
惟陛下远法圣祖，近法孝宗，尽铲近世壅隔之弊。
cháng cháo zhī wài, jí wén huá wǔ yīng èr diàn, fǎng gǔ nèi cháo zhī yì, dà chén sān rì huò wǔ rì yī cì qǐ jū, shì cóng tái jiàn gè yī yuán shàng diàn lún duì zhū sī yǒu shì zī jué, shàng jù suǒ jiàn jué zhī, yǒu nán jué zhě, yǔ dà chén miàn yì zhī bù shí yǐn jiàn qún chén, fán xiè ēn cí jiàn zhī lèi, jiē dé shàng diàn chén zòu.
常朝之外，即文华、武英二殿，仿古内朝之意，大臣三日或五日一次起居，侍从、台谏各一员上殿轮对；诸司有事咨决，上据所见决之，有难决者，与大臣面议之；不时引见群臣，凡谢恩辞见之类，皆得上殿陈奏。
xū xīn ér wèn zhī, hé yán sè ér dào zhī, rú cǐ, rén rén dé yǐ zì jìn.
虚心而问之，和颜色而道之，如此，人人得以自尽。
bì xià suī shēn jū jiǔ zhòng, ér tiān xià zhī shì càn rán bì chén yú qián.
陛下虽身居九重，而天下之事灿然毕陈于前。
wài cháo suǒ yǐ zhèng shàng xià zhī fēn, nèi cháo suǒ yǐ tōng yuǎn jìn zhī qíng.
外朝所以正上下之分，内朝所以通远近之情。
rú cǐ, qǐ yǒu jìn shí yōng gé zhī bì zāi? táng yú zhī shí, míng mù dá cōng, jiā yán wǎng fú, yě wú yí xián, yì bù guò shì ér yǐ.
如此，岂有近时壅隔之弊哉？唐、虞之时，明目达聪，嘉言罔伏，野无遗贤，亦不过是而已。